Ου καταισχυνω όπλα τά ιερά,
ουδ' εγκαταλείψω τον παραστάτην
ότω αν στοιχήσω
αμυνω δε και υπέρ ιερων και οσίων
και μόνος και μετά πολλων
την πατρίδα δε ουκ ελάσσω παραδώσω,
πλείω δε και αρείω όσης αν παραδέξωμαι.
Και ευηκοήσω των αεί κρινόντων,
Και τοις θεσμοις τοις ιδρυμένοις πείσομαι
Και ούστινας αν άλλους το πληθος ιδρύσηται ομοφρόνως
και αν τις αναιρη τους θεσμούς
ή μη πείθηται ουκ επιτρέψω,
αμυνω δε και μόνος και μετά πολλων.
Και ιερά τά πάτρια τιμήσω.
Ίστορες θεοί τούτων ’Αγλαυρος, Ενυάλιος,
Ζεύς, Αυξώ, Θαλλώ, Ηγεμόνη.
Η πόλη των Θεσπιών ήταν από τις αρχαιότατες πόλεις της Βοιωτίας. Βρισκόταν νότια του σημερινού Ερημοκάστρου και νότια του χειμάρρου Θεσπιού. Το επίνειό της ήταν στον Κορινθιακό κόλπο και λεγόταν Κρέουσα (ή Κρεύση). Κυριαρχούσε στις βοιωτικές πόλεις ʼσκρη (πατρίδα του Ησιόδου), Βοιωτικές Πολίχνες, Λεύκτρα, Κρεύση και Κερησσό (ακρόπολη των Θεσπιών και οχυρώτατη λόγω της φυσικής της θέσης).Οι Θεσπιές κατά την παράδοση πήραν το όνομά τους από τη νύμφη Θέσπιαν, κόρη του ποταμού Ασώπου, ή από το μυθικό βασιλιά Θέσπιον, που καταγόταν από τον Ερεχθέα (το βασιλιά της Αττικής) και είχε μεταβεί στις Θεσπιές από την Αθήνα. Σε αυτό οφείλεται κατά μία άποψη η στενή φιλία, που συνέδεε Θεσπιείς και Αθηναίους. Σχετικά με την καταγωγή των κατοίκων επικράτησε από την αρχαιότητα η άποψη ότι οι αρχαιότατοι κάτοικοι της περιοχής γύρω από τον Ελικώνα και επομένως και των Θεσπιών ήταν οι Θράκες Πίερες. Σε αυτή την άποψη οδήγησε το γεγονός ότι το όρος Ελικώνας ήταν τότε αφιερωμένο στις Μούσες, όπως και το όρος Πίερος της νότιας Μακεδονίας, καθώς και το γεγονός ότι στις Θεσπιές λατρευόταν ο Διόνυσος, που κατά το Στράβωνα ήταν αρχικά θρακική θεότητα από τα αρχαία χρόνια. Το έμβλημα των Θεσπιέων ήταν το φεγγάρι της Μελαινίδος Αφροδίτης.
Οι Θεσπιείς ήταν αρχαίο ελληνικό φύλλο που κατοικούσε στην σημερινή Βοιωτία.
Η πόλη των Θεσπιών ήταν από τις αρχαιότατες πόλεις της Βοιωτίας. Οι Θεσπιείς διαδραμάτισαν ενεργό ρόλο στα μηδικά, δηλαδή στους πολέμους των αρχαίων Ελλήνων κατά των Περσών.Το 480 π.Χ. στις Θερμοπύλες 700 Θεσπιείς οπλίτες υπό την ηγεσία του Δημοφίλου του Διαδρόμου θυσιάστηκαν με τους 300 Σπαρτιάτες του Λεωνίδα. Εκεί αναφέρεται ότι οι Θεσπιείς, αν και τους επετράπη να φύγουν αποφάσισαν να μην αφήσουν τους Σπαρτιάτες, αν και θα μπορούσαν να υποχωρήσουν στην πόλη τους (αφού αυτή θα βρισκόταν στο έλεος των Περσών σε περίπτωση ήττας τους στις Θερμοπύλες) προτίμησαν να παραμείνουν στις Θερμοπύλες.Ο πιο ανδρείος από τους Θεσπιείς αναδείχτηκε ο Διθύραμβος του Αρματίδη. Μετά τη Μάχη των Θερμοπυλών ο βασιλάς των Περσών, ο Ξέρξης, πυρπόλησε τις Θεσπιές, των οποίων οι κάτοικοι είχαν καταφύγει στην Πελοπόννησο.
Σε οποιονδήποτε αντικειμενικό παρατηρητή αυτής της εθελούσιας θυσίας, αν και υπήρξε τρόπος διαφυγής, δημιουργούνται σκέψεις. Γιατί αυτοί έμειναν;
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι δεν είχαν τόπο ασφαλή, για να καταφύγουν. Μετά τις Θερμοπύλες ο δρόμος προς τις Θεσπιές ήταν ανοιχτός για τους Πέρσες. Διάλεξαν λοιπόν οι Θεσπιείς να πολεμήσουν εκεί αφενός γιατί κατάλαβαν ότι ήταν πλέον θέμα χρόνου η καταστροφή της πόλεώς τους και αφετέρου γιατί αυτή ήταν η πλέον ενδεδειγμένη τοποθεσία για άμυνα. Τον ίδιο όμως λόγο για σύγκρουση στις Θερμοπύλες είχαν και οι Πλαταιείς, που προτίμησαν να οχυρώσουν την πόλη τους. Γιατί λοιπόν οι Θεσπιείς έμειναν, ενώ θα μπορούσαν να φύγουν χωρίς να τους πει κανείς τίποτα, αφού μάλιστα υπήρχε και η πατροπαράδοτη φιλία με την Αθήνα;
Η απάντηση είναι απλή. Όπως και οι 300 Σπαρτιάτες, έτσι και οι 700 Θεσπιείς του Δημοφίλου ριψοκινδύνευσαν τη σωματική τους ακεραιότητα υπέρ πίστεως, πατρίδος, οικογενείας και ελευθερίας, αφού υπέταξαν την προσωπική τους θέληση στη θέληση των ηγετών τους. Οι άνδρες αυτοί προτίμησαν να αγωνιστούν και να πεθάνουν παρά να υποχωρήσουν και να σωθούν. Έτσι , αφενός απέφυγαν τη δυσφημία και αφετέρου κράτησαν τον αγώνα με την ζωή τους. Τέλος, πέθαναν σε μία βραχύτατη κρίσιμη στιγμή, κατά την οποία μεγάλωνε η προσδοκία της ένδοξης νίκης και όχι ο φόβος της ήττας.
Το τελικό λοιπόν συμπέρασμα είναι ότι οι 700 Θεσπιείς του Δημοφίλου προσπάθησαν, όσο τους ήταν δυνατόν, να τηρήσουν τον όρκο τους, όπως όλοι οι σωστοί Έλληνες της εποχής
